"ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΕΞΙΣΤΟΡΟΥΝ ΕΙΚΟΝΕΣ " συνέντευση στην Νίκη Βλασσιώτου - Παπαδάκη (ιδιοκτήτρια της Αίθουσας Τέχνης Καπλανών 5)
Η ιδιοκτήτρια της αίθουσας τέχνης «Καπλανών 5» Νίκη Βλασσιώτου-Παπαδάκη συνομιλεί με τον ζωγράφο Δημήτρη Αναστασίου. Πώς θα χαρακτήριζες την ζωγραφική που κάνεις; Η ζωγραφική μου είναι αναπαραστατική. Από εκεί και έπειτα, με τα χρόνια έχουν δημιουργηθεί παράλληλες ενότητες στις οποίες δεν λειτουργώ ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Στην ενότητα με τα εσωτερικά π.χ., τα έργα είναι περισσότερο αφηγηματικά και συμβολικά, ενώ στην ενότητα «Πίνακες που αναπαριστούν πίνακες» που εκτέθηκε το 2009 καθώς και στα σχέδια με μολύβια που κάνω τώρα, η λειτουργία είναι περισσότερο εννοιολογική. Πάντως, ανεξάρτητα από την θεματολογία της κάθε ενότητας, χαρακτηριστικό της δουλειάς μου είναι πάντοτε η αναπαράσταση. Μια αναπαράσταση με ιδιαίτερη έμφαση στην λεπτομέρεια… Ναι. Με ενδιαφέρει αυτή η πύκνωση – ίσως δεν είναι δόκιμος ο όρος αλλά δεν ξέρω πώς αλλιώς να το πω- που επιτυγχάνεται όταν η εικόνα δουλεύεται πολύ λεπτομερειακά. Είναι σαν να μεγαλώνει και να βαθαίνει. Προσπαθώ, ιδιαιτέρως στα εσωτερικά, να προκαλέσω μια κίνηση του θεατή απέναντι στον πίνακα. Πρέπει να έρθει κοντά για να δει την λεπτομέρεια και πρέπει να απομακρυνθεί για να δει την εικόνα στην ολότητά της .Ελπίζω έτσι ότι ο συνδυασμός αυτός μικροσκοπικής και μακροσκοπικής ματιάς αφήνει τελικά την αίσθηση ότι τα έργα έχουν και μια επιπλέον διάσταση, ένα βάθος το οποίο δεν έγκειται μόνο στην προοπτική. Σε αυτό συντελεί και η καθαρότητα της φόρμας και του χρώματος; Ναι, ακριβώς. Προσπαθώ ολόκληρη η εικόνα να έχει πολλαπλά σημεία εστίασης, να μην υπάρχει δηλαδή ένα κέντρο που ο υπόλοιπος πίνακας εξυπηρετεί, τρόπον τινά. Το μάτι πρέπει να περιπλανηθεί πάνω στην εικόνα και να εντοπίσει κάθε φορά το σημείο ενδιαφέροντος. Σ’ αυτήν την λογική υπακούει και η λειτουργία του φωτός, η οποία είναι επίσης πολυεστιακή, αν και με διακριτικό τρόπο, ώστε να μην χάνεται ο ρεαλισμός. «Πολυεστιακή» θα μπορούσαμε να ονομάσουμε και την αφήγηση στα συγκεκριμένα έργα. Εννοώ ότι υπάρχουν διάσπαρτα σε όλο τον πίνακα συμβολικά στοιχεία που χτίζουν την αφήγηση, στοιχεία που επαναλαμβάνονται σε αρκετούς από τους πίνακες της ενότητας με τα εσωτερικά. Η ομπρέλα, το μπουφάν, μια τεντωμένη κόκκινη κλωστή που σε άλλους πίνακες γίνεται κουβάρι, μια σκάλα, ένας σκύλος, μια γυμνή γυναίκα… Ναι, αυτά τα αντικείμενα αποκτούν μια συμβολική διάσταση. Και πριν από όλα, ο διπλός εαυτός. Ζωγραφίζεις τον εαυτό σου και κάποιον ακόμη που είναι ίδιος. Δημιουργείται έτσι μια περίεργη κατάσταση, κάτι αναπάντεχο συμβαίνει σε επίπεδο αφήγησης, κάτι που ακυρώνει τον ρεαλισμό. Ο διπλός εαυτός που επαναλαμβάνεται στα εσωτερικά σου, τι είναι για σένα; Είναι ένα σχήμα. Μπορεί να λειτουργήσει με διάφορους τρόπους, αφηγηματικά, συμβολικά, ψυχολογικά, αλλά κυρίως με ενδιαφέρει οπτικά. Αν θα ιδωθεί ως εικόνα ενός διπλού ανθρώπου ή ως διπλή εικόνα ενός ανθρώπου, αυτό αλλάζει κάπως και τον τρόπο που μπορεί κάποιος να προσεγγίσει τον πίνακα. Αυτό ούτε μπορώ ούτε και θέλω να το ορίσω εγώ. Με ενδιαφέρει πρωτίστως η δυναμική που δίνει αυτό το σχήμα στην εικόνα, γιατί ένας πίνακας, πριν από όλα, είναι μια εικόνα. Σε ενδιαφέρει να καταλαβαίνει ο θεατής τα σύμβολά σου, την αφήγηση που υπάρχει στα έργα σου; Αυτό δεν νομίζω ότι μπορεί να γίνει. Στον βαθμό που τα έργα αυτά είναι αυτοβιογραφικά, θα έπρεπε κάποιος να με γνωρίζει προσωπικά για να καταλάβει ακριβώς τι δείχνουν. Οπότε αυτό δεν μπορεί να αποτελεί ζητούμενο. Ελπίζω όμως ότι μέσω μιας διαδικασίας προβολών, μπορεί ο θεατής να οικειοποιηθεί την εικόνα, να την κάνει δική του και να δημιουργήσει την δική του αφήγηση πάνω στην δική μου. Αυτό έχει σημασία για μένα, μια παρ-ερμηνεία. Λέω παρερμηνεία, χωρίς βεβαίως να εννοώ ότι υπάρχει μια ορθή ερμηνεία και μια λανθασμένη. Γι’ αυτό με ενδιαφέρει και το σύμβολο με την ανοιχτή, κατά το μάλλον ή ήττον, λειτουργία του. Άρα τον πίνακα τον ορίζουν μορφοπλαστικά το θέμα, τα σύμβολα που θες να χρησιμοποιήσεις και η ιστορία που θες να πεις; Συνήθως όχι. Δεν εικονογραφώ ιστορίες, μάλλον το αντίθετο, εξιστορώ εικόνες. Όσο και αν φαίνεται περίεργο σε σχέση με το τελικό αποτέλεσμα, η δομή των εικόνων που ζωγραφίζω είναι κάποιες φορές σχεδόν αφηρημένη, όπως στον πίνακα «η Συζήτηση» που ξεκίνησα να ζωγραφίσω ένα μπλε ορθογώνιο μέσα σε ένα κόκκινο ορθογώνιο μέσα σε ένα πράσινο ορθογώνιο. Άλλες φορές το έναυσμα είναι μια συγκεκριμένη εικόνα που για κάποιον λόγο με ενδιαφέρει να την ζωγραφίσω, που για κάποιον λόγο επιμένει να υπάρχει στο μυαλό μου. Μπορεί να είναι η υφή ενός παλιού τοίχου, τα νερά ενός ξύλινου πατώματος, μπορεί να είναι η συγκεκριμένη στάση ενός σώματος. Ξεκινάω από αυτά τα στοιχεία που με ενδιαφέρουν κατά κύριο λόγο μορφοπλαστικά και σιγά – σιγά προσθέτω και άλλα. Και ανάλογα με την λειτουργία της εικόνας, διαμορφώνεται και η αφήγηση. Αν πρέπει κάτι κόκκινο να μπει στο κάτω δεξί μέρος του πίνακα, αυτό θα γίνει. Μπορεί να είναι ένα κουβάρι μαλλί που έγινε παιχνίδι στο στόμα ενός σκύλου, μπορεί να είναι μια λιμνούλα από κρασί που χύθηκε από ένα ποτήρι που έπεσε. Στην πορεία, και όσο η εικόνα έχει αρχίσει να εξιστορείται, μπαίνουν και τα στοιχεία που θεωρώ ότι την εξυπηρετούν. Οπότε σε ενδιαφέρει η εικόνα πριν από την σημασία της. Την εικόνα είναι που προσπαθώ να διερευνήσω στην οπτική, συμβολική, αφηγηματική και εννοιολογική της λειτουργία. Τα σχέδιά σου πάντως, είναι περισσότερο εννοιολογικά και μοιάζουν να έχουν μια κάπως διαφορετική λειτουργία. Ναι, ειδικά η σειρά «Συσχετισμοί». Και πάλι με ενδιαφέρει η ίδια η εικόνα, οι συσχετισμοί είναι πρωτίστως συσχετισμοί εικόνων, αλλά εδώ τίθεται πιο έντονα η εννοιολογική σχέση των εικονιζόμενων αντικειμένων ή των φράσεων που τα συνοδεύουν. Εδώ με ενδιαφέρουν περισσότερο η αναπάντεχη αλλά υπαρκτή σχέση επιφανειακώς άσχετων μεταξύ τους αντικειμένων και οι συνειρμοί που μπορεί αυτή η σχέση να προκαλέσει στον θεατή.
|